Yahya Çavuş’a Şiiriyle Can Veren Bir İdareci: Nail Memik

30 Ağustos 1916 tarihinde Safranbolu’nun Akören (Akviran) köyünde doğdu. İlkokulu Akören İlkokulu’nda, ortaokulu Gelenbevi Ortaokulu’nda okudu. Daha sonra İstanbul Pertevniyal Lisesi’ne giderek oradan 1936 yılında mezun oldu. Yükseköğrenimini Mülkiye Mektebi’nde yaptı. Mülkiye’den 1940 yılında mezun oldu. Nail Memik, Mülkiye Mektebi’ni bitirdikten sonra İçişleri Bakanlığı’nda maiyet memuru olarak göreve başladı. 30 Mayıs 1946 tarihinde Bursa Maiyet Memurluğu görevini sürdürürken Çanakkale’nin Eceabat ilçesine kaymakam olarak atandı. İlk kaymakamlık görev yeri olan Eceabat’ta bir yıl yedi ay on üç gün görev yapan Memik, 13 Ocak 1948 tarihinde Mardin’in İdil ilçesine kaymakam olarak tayin edildi. Bir süre sonra da Nusaybin’e atandı. Mardin iline bağlı İdil ve Nusaybin’deki kaymakamlık görevleri iki yıl beş ay on dört gün sürdü. 14 Mayıs 1950 seçimlerinden sonra iktidara gelen Demokrat Parti’nin ilk kaymakam atama kararnamesinde bu defa Nail Memik’in görev yeri Kastamonu’nun Daday ilçesi oldu.  7 Mart 1952 tarihinde Kütahya’nın Eşme ilçesine atandı. Eşme, 9 Temmuz 1953 tarih ve 6129 sayılı kanunla Kütahya’dan ayrılarak vilayet haline getirilen Uşak’a bağlandı. Burada görevini sürdürürken 10 Ağustos 1953 tarihinde Konya’nın Ereğli ilçesine tayin edildi. Ereğli’de başarılı çalışmalar yapan Memik’i Ereğli halkı çok sevdi. Buradan ayrıldıktan sonra bir caddeye “Kaymakam Nail Memik” ismi verildi. 

Nail Memik, 23 Haziran 1956 tarihinde Mardin vali yardımcılığına terfi etti.  Mardin Vali Yardımcısı olarak dokuz ay on üç gün görev yaptıktan sonra 6 Nisan 1957 tarihinde Şanlıurfa Vali Yardımcılığına ve 8 Ağustos 1958 tarihinde de Çanakkale Vali Yardımcılığına atandı. Çanakkale Vali Yardımcılığı sırasında başarılı çalışmalar yapan Nail Memik, burada beş yıl iki ay on dört gün çalıştı. Çanakkale Valisi’nin hastalanması üzerine Çanakkale Valiliği’ne vekâlet etti. Çanakkale Valisi olarak atanacağı haberlerinin çıkmasına karşın Çanakkale Valisi’nin sağlık durumunun düzelmesi üzerine bu atama gerçekleşmedi. Nail Memik, Çanakkale Vali Yardımcısı görevini sürdürürken 27 Mayıs İhtilali oldu. İhtilali gerçekleştirenler Gelibolu savaş alanlarına özel önem verdiler. Bu arada 21 Ağustos 1960 tarihinde Şehitlikleri İmar Cemiyeti’nin uhdesinde oluşturulan Çanakkale Şehitler Abidesi İnşaatına Yardım Komitesi tarafından ve halkın maddi yardımları temin edilerek Çanakkale Şehitler Abidesi’nin inşaatı tamamlandı ve Abidenin açılışı gerçekleştirildi. Şehitlikleri İmar Cemiyeti, hem Anadolu hem de Gelibolu Yarımadasındaki şehitlikleri ihya çalışmalarını sürdürüyordu. Bu kapsamda Yahya Çavuş ve arkadaşları için yapılan şehitlik ve abidenin ihya edilmesi sırasında Nail Memik burada Yahya Çavuş ve arkadaşlarının kahramanlıklarını unutturmayacak şu dörtlüğü kaleme aldı:

“Bir kahraman takım ve de Yahya Çavuş’tular

Tam üç alayla burada gönülden vuruştular

Düşman tümen sanırdı bu şahane erleri

Allah'ı arzu ettiler, akşama kavuştular”

Çanakkale Vali Yardımcısı Nail Memik, 22 Ekim 1963 tarihinde Edirne Vali Yardımcılığı’na tayin edildi ve 10 Kasım 1963 tarihinde Çanakkale’den arkasında pek çok dost ve arkadaş bırakarak ayrıldı.  26 Ocak 1966 tarihinde Edirne Vali Yardımcısı Nail Memik, Kırklareli Valiliği görevini üstlenmek üzere Kırklareli’ne gitti. Bu görevini 15 Ekim 1968 tarihine kadar sürdürdü. Bu görevi sırasında Türkiye ile Yunanistan arasına Kıbrıs bunalımı tırmanıyordu. O nedenle Trakya’daki birlikler teyakkuza geçirildi. Kırklareli Valisi Namık Memik, 1.Ordu Komutanlığı birliklerine hazırlıklarında büyük yardım sağladı. O sırada 1.Ordu Komutanı olan Orgeneral Memduh Tağmaç, Edirne ve Kırklareli Valilerine teşekkür için şu telgrafı gönderdi:

“Trakya’daki hazırlıklarımız sırasında vatanseverlik duyguları, karşılıklı güven ve anlayış içinde büyük yardımlarına mazhar olduğumuz başta Edirne Valisi Sayın Haydar Özkın ve Kırklareli Valisi Sayın Nail Memik ile bu vilayetlerin fedakâr bütün memurlarına, resmi ve özel teşekküllerin ilgili yurtsever mensuplarına, her bakımdan maddi ve manevi imkânlarıyla ordusuna destek olan vatanperver, misafirperver bütün Trakya halkına en samimi şükran ve teşekkürlerimi arz ederim.”

15 Ekim 1968 tarihinden 6 Eylül 1970 tarihine kadar Bitlis Valiliği’nde görevlendirildi. Bu görevi sırasında yurt çapında açılan Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın açtığı kampanyaya Bitlis’te öncülük etti. Bu sayede Bitlis’ten 20 bin lira toplandı. Türk Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur, Bitlis halkının gösterdiği yardımseverliğe bir telgrafla teşekkür etti. Asıl kadrosu Edirne Vali Yardımcılığı olan Nail Memik, hem Kırklareli hem de Bitlis’te fiilen “Valilik” görevini yürüttü. 6 Eylül 1970 tarihinde Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Bakanlar Kurulu’nun imzaladığı kararname ile “5439 sayılı Kanunun 2.maddesi gereğince Edirne Vali Yardımcısı olup Bitlis Valiliği’nde çalıştırılan Nail Memik, İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu Üyeliğine” atandı.  Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ın imzaladığı 13 Mart 1972 tarih ve 7/3916 sayılı kararname ile Nail Memik, Mülkiye Müşavir Müfettişliği’ne getirildi. Nail Memik, emekliliğine yakın Merkez Valiliği’ne atandı. 1981 yılında yaş haddinden emekli oldu. Emekli olduktan sonra İstanbul’a yerleşti. 1989 yılında vefat etti. Naşı doğum yeri olan Safranbolu’nun Akören Köyü’ne defnedildi. Evli ve Avni Memik adında bir oğlu vardı.

Nail Memik’in rubai ve gazel tarzında yazdığı şiirleri Milli Kültür Dergisi’nde yayınladı. Bazı rübaileri İsmail Baha Sürelsan tarafından bestelendi. Nail Memik’in İsmail Baha Sürelsan tarafından bestelenen rubailerinden birisi şöyledir:

“Her dilberi sevdik neme lâzım demedik,

 Her Badeyi içtik cem’e lâzım demedik.

Hoyratça döküp her şeye gözyaşlarını,

 Bir katre de en son dem’e lâzım demedik.”

Nail Memik’in gazellerinden birisi de şöyledir:  

“Edebî susmayı derpiş eden âhir konuşur, / Kimi nikbin kimi hiçran ile kaahir konuşur;

Ne çıkar: “maraz-ı hacetde sükût ikrar”sa, / Ehli teyid-i muhabbet, diye zâhir konuşur.

Söz gümüşdür, sükut altın sözü gerçek lâkin, /Nice üstad-ı tekellüm de cevâhir konuşur;

Geceler bir sonu gelmez çiledir uşşaka, / Her seher aldanarak Zühre’ye Tâhir konuşur;

Süzülüp gamlı hazan akşamı gül bahçesine,/Hazzı hicranda duyan bülbül-i sâhir konuşur;

Çok zaman Tahir’e şan vermez olur insanlık,/ Söz bizim cedlere düştükçe mefâhir konuşur.

Eski bir çeşmede, bir kubbede, rengin çini’de / Bir büyük sır gibi hâlâ o meşâhir konuşur.

Benzemek lafz ile eslafa ne mümkin / Nail, Şiir erbabı Fuzuli gibi mâhir konuşur.”

Yahya Çavuş Anıtı’nın üzerinde yazılı dörtlüğü ile tarihi mal olmuş Nail Memik’in Çanakkale’de en yakın dostları, Hıncal Uluç’un babası Fuat Uluç, Ziya Eper, Celal Set, Sami Başbudak, Besteci İsmail Baha Sürelsan, Hâkim ve Şair Hamit Macit Selekler’di.