Çanakkale’de Belediye Otobüsleri Ne Zaman ve Nasıl Hizmete Başladı?

Türkiye’de ilk şehirlerarası düzenli otobüs seferlerini 1919 yılında Kayseri-Sivas arasında Amerikan otobüsleri yapıyordu. Amerikalıların Ermenilere yardım amacıyla kurdukları örgüt, Ermeni kadın ve çocuklarını açılan yetimhanelere taşımak amacıyla 1919 yılında Kayseri ile Sivas arasında otobüs işletmekteydi. Bunun dışında otobüs seferi yoktu. Yine Türkiye’de ilk şehir içi otobüs seferleri İstanbul’da başladı. 1926 yılında İtalya’dan satın alınan dört otobüs, önceleri bir tecrübe mahiyetinde olmak üzere Beşiktaş - Taksim arasında çalıştırılmaya başladı. İlk otobüsler burunlu, şoför mahalleri bir bölmeyle, yolcuların bindiği kısımdan ayrı şekildeydi. Yolcuların bindiği kısım ise yazlık atlı tramvaylara benziyordu. İki yanı açıktı ve yolcular buralarda yan yana konulmuş kanepelerde seyahat ediyorlardı. Otobüsün arka tarafında oldukça geniş bir sahanlık bulunuyordu. Otobüs yolcuları en çok bu kısmı seviyordu. Özellikle gençler burada yolculuk yapıyorlardı. İstanbul’da başlayan şehir içi otobüs seferleri kısa sürede diğer şehirlere de yansıdı. İstanbul’da da dört otobüse yenileri eklendi. 1944 yılında İsveç’ten on beş otobüs satın alındı ve İstanbul’da yaygın bir şehir içi otobüs hattı kuruldu. Çanakkale’nin otobüsle tanışması 1930’lu yıllara tesadüf etti.  Çanakkale-Balıkesir-Ayvalık-İzmir yolunun yapılması sonrasında önce Çanakkale ile ilçeleri daha sonra ise Çanakkale ile Balıkesir arasında otobüs işletmesi yapılmaya başlandı. Ancak bu otobüsler küçük ve burunlu araçlardı.

İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında ABD yardımları çerçevesinde Türkiye’ye verilen araçlardan Ticaret Bakanlığı’nca Çanakkale’ye 1945 yılında iki tane verildi. Bu otobüsler Yenice ve Bayramiç Belediyelerine birer tane tahsis edildi. 1946 yılında ise dört tane otobüs verildi. Bu otobüslerden biri Çanakkale’ye diğerleri Biga, Ayvacık, Ezine Belediyelerine tahsis edildi. Hatta 1946 yılında Çanakkale ve Ezineli Avcıların Müşterek Sürek Avına katılan Çanakkale Avcılık ve Atıcılık İhtisas Kulübü’ne bağlı avcılar ile Ezine Avcılar Birliği’ne bağlı avcılar Çanakkale’den ve Ezine’den bu otobüslerle Ezine’nin Çamlıca ormanlarına giderek Nisan ayı başında müştereken bir sürek avı tertip ettiler.

Çanakkale topraklarında ilk otobüs kazası 13 Temmuz 1953 Pazartesi günü Biga-Karabiga yolunda lastik patlaması yüzünden oldu ve kaza sonucu üç kişi yaralandı üç kişi de hayatını kaybetti. Çanakkale Belediyesi tarafından Çanakkale şehir içinde ilk kez otobüs işletilmesine 1956 yılında karar verildi ve iki tane küçük tip Opel marka otobüs satın alındı. Kış günlerinde bu arabalara rağbet olması üzerine Çanakkale Belediyesi arabaların sayısını arttırmaya karar verdi. Bu kapsamda yine küçük tipte olmak üzere bir araba daha satın alarak işletmeye başladı. Yeni otobüs Çanakkale-Kepez arasında yolcu taşımaya başladı. Alınan bu araçlar eski ve çok çabuk yıprandı. 1964 yılına gelindiğinde Çanakkale’de şehir içerisinde otobüs işletilmesi araçların yıpranması ne artık tamirinin de neredeyse imkânsız hale gelmesi sebebiyle Çanakkale Belediye Meclisi’nin 3 Şubat 1964 tarihinde yaptığı toplantıda Mehmet Salih Tanyel, Yusuf Özer, Cemal Ergun, Halit Turuğ, Reşat Tabak, Jak Molinas ve Tuğrul Aksoy’dan oluşan bütçe komisyonunda konu ele alındı.  Daha sonra da yeni otobüs alımı Belediye Meclisi’nin gündemine getirildi. Belediye Meclisi İstanbul ESOT İdaresi’nden üç otobüs alınması ve alınacak otobüslerin incelenmesi için Reşat Tabak ve Ali Kalyoncu’yu İstanbul’da incelemelerde bulunmaları için görevlendirdi. 19 Şubat 1964 tarihinde yapılan toplantıda İstanbul Belediyesi ESOT İdaresi’nden üç otobüs alınması kararlaştırıldı. Bu otobüsler satın alınarak aynı yıl şehir içinde kullanılmaya başlandı. Bunların da ömrü fazla uzun sürmesi 15 Haziran 1972 tarihinde iki tane küçük boy Magirus marka otobüs satın alındı ve hizmete girdi. Bu otobüsler hem şehir içi ulaşımda hem de Çanakkale-Güzelyalı arasında kullanılmaya başlandı.