60 Yıl Önce Bir Cumhurbaşkanı’nın Yorumu: “Çanakkale’yi Tanıtamıyorsunuz”

Lübnan’ın eski Cumhurbaşkanı Caemill  Shamoun 31 Ağustos 1959 günü özel yatı ile Çanakkale’ye geldi. Shamoun’a devlet töreni uygulandı. Bu sırada Çanakkale Valisi Mehmet Fahrettin Akkutlu, Çanakkale Belediye Başkanı da Sadi Fenercigil’di. Fenercigil, Ortadoğu’nun önemli ailelerinden olan Shamoun ailesinin bir ferdi olan ve Lübnan’ın siyasi hayatında önemli bir yeri bulunan Caemill Shamoun’un Çanakkale’ye geleceğini ve şehri gezmek istediğini bildirmesi üzerine, Çanakkale’nin Belediye Başkanı olarak ev sahipliği görevini üzerine aldı.  Caemill Shamoun’un yatı Akdeniz’den Çanakkale Boğazı’na girdiğinde bir askeri gemi ona refakat etti. Yat, Çanakkale Limanı’na yaklaştığında halk yatı ve Lübnan’ın eski cumhurbaşkanını görebilmek için sahilde toplanmıştı. Alkışlarla karaya çıkan cumhurbaşkanına ve ailesine Çanakkale Belediye Başkanı Sadi Bey “Hoş geldiniz” dedi.  Cumhurbaşkanı bir süre Turing Kulüp’te dinlendi ve soğuk limonata içti. Daha sonra Belediye Başkanı Sadi Fenrcigil ile Çanakkale’yi gezdi ve Troia'ya gitti. Troia Ören Yerini ve 1955 yılında açılan Troia Müzesi’ni gezen Shamoun daha sonra Çanakkale’ye döndü.

Lübnan Eski Cumhurbaşkanı Caemill Shamoun akşam üzeri Belediye Başkanlığı Makamına geldi. Burada gazetecilerle buluştu.  Shamoun sözlerine “Gazeteciler tekin adam değildir” diye başladı ve Türkiye’yi ikinci kez ziyaret ettiğini, turisttik mahiyette olan bu ziyaretten fazlasıyla memnun olduğunu ifade ettikten sonra “Tarihi ve tabii güzellikleri bakımından muazzam zenginliklere sahip olan Çanakkale’nizi tanıtamıyorsunuz” dedi.

Lübnan Eski Cumhurbaşkanı Caemill Shamoun, Türkiye’de gelişmeleri yakından takip ediyordu. Türkiye büyük kalkınma hamlelerine yönelmişti ancak 1955’ten itibaren mali kriz kendini göstermeye başlamış ve fiyatlar hızla artmıştı. Bu durum etkisini göstermekte ve hoşnutsuzluk gitgide artmaktaydı. Türkiye’nin bu durumdan çıkışının önemli bir unsuru turizm olabilirdi. Ama bunun için de hem tanıtımı hem de yatırıma ihtiyaç vardı. Çanakkale’de bir Vakıf Oteli yapılmıştı. Ama İstanbul’dan sonra ikinci boğaza sahip olan Çanakkale’de lüks ve dünyada bilinen oteller yoktu. Shamoun da buna işaret ederek, Çanakkale’nin de aynı İstanbul’da olduğu gibi yeni imar faaliyetlerine yönelmek gerekiyordu. Sabık Cumhurbaşkanı “İstanbul’un imarına hayranım” diyerek, Çanakkale’nin de turizm yatırımlarına ihtiyaç gösterdiğini belirtmişti. Lübnan Eski Cumhurbaşkanı Caemill Shamoun’a Çanakkale Orduevi’nde bir akşam yemeği verildi. Yemeğe Çanakkale Valisi Fahrettin Akkutlu, Belediye Başkanı Sadi Fenercigil, Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı da katıldı. Ziyafet samimi bir hava içinde geçti ve iki ülke arasında Ortadoğu’da dostluğun daha kuvvetlenmesi temennisinde bulunuldu. Lübnan’ın eski Cumhurbaşkanı Caemill Shamoun ve ailesi gece saat 04.00’te yatları ile İstanbul’a gitmek üzere Çanakkale’de ayrıldılar.

1959 yılında Çanakkale’ye gelen Caemill Shamoun, 3 Nisan 1900 tarihinde Lübnan’ın Deyr’ül-Kamer’de şehrinde dünyaya geldi. Eğitimini Saint Joseph Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamladı. Ulusal Liberal Parti’de siyasete girdi ve 1934 yılında milletvekili seçildi. Dört yıl sonra Maliye Bakanlığı, sonra da bir yıl kadar İçişleri Bakanı oldu. Bir süre Londra’ya büyükelçi olarak gönderildi sonra da Lübnan’ın Birleşmiş Milletlerdeki temsilciliğ görevini üstlendi. 1952 yılında Lübnan Ordusunun baskısı ile Lübnan Cumhurbaşkanı Bişara el-Huri görevinden çekilmek zorunda kalınca Caemill Shamoun, Cumhurbaşkanı seçildi ve 1952-1958 yılları arasında Lübnan’ın cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Cumhurbaşkanlığı dönemi Ortadoğu en çalkantılı yıllarıydı. Bu dönemdeki uygulamaları çok tartışıldı ve Lübnan’da 1958 yılı Mayıs ayında iç savaş başladı. Bu sırada Caemill Shamoun Türkiye’nin Lübnan’a müdahale etmesini istedi. Bu müdahale daveti, o sırada hem bölgesel hem de uluslararası dengeler nedeniyle mümkün değildi.  Buna karşılık Amerika’yı Lübnan’a müdahale etmesi için çağrınca ABD’nin İncirlik Üssü’nü kullanması tepki ile karşılandı ve Shamoun da görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Bir süre siyasetten uzak kaldıktan sonra 1959 yılı Çanakkale gezisinden sonra Batı yanlısı Liberal Milliyetçi Parti’yi kurarak siyasete kaldığı yerden tekrar döndü. 1960 yılında Pierre Caemill ve Raymond Edde ile işbirliği yaparak mücadelesinin şiddetini arttırdı. Lübnan iç savaşı sırasında başbakan yardımcısı, içişleri bakanlığı, haberleşme bakanlığı, dışişleri bakanlığı ve içişleri bakanlığı görevlerinde kısa sürelerle bulundu. 

Caemill Shamoun, bu görevlerinden ayrıldıktan sonra da Lübnan siyasetinde önemli bir şahsiyet olarak ölümüne kadar adından söz ettirdi ve 7 Ağustos 1987 günü Beyrut’ta hayata gözlerini yumdu.