E-Posta : atabay64@gmail.com
2.Dünya Savaşı’nın devam ettiği 1944 yılında Türkiye’de 2,5 milyon kişi silâhaltında bulunuyordu. Bütçenin % 48’i savunmaya ayrılmıştı. Devlet hiçbir toprak parçası boş kalmasın diye toprağı ektiriyordu. Bir taraftan da haksız kazançlarla (ihtikârla) mücadele ediyordu. 1944 yılında 1 Mayıs’ta yürürlüğe girecek olan “Ticaretin tanzimine ve ihtikârla mücadeleye dair K/510 sayılı kararnameyi” yayınlamıştı. Çanakkale Valisi Fehmi Vural bu kararnamenin uygulanması için şehrin piyasalarında inceleme ve teftişlerde bulunmuş ve bunun çok iyi sonuçları görülmüştü. Birçok maddenin fiyatları bu inceleme ve teftişler sonucunda düşürülmüştü. 60-70 kuruşa satılan sütün 35 ve yine 70 kuruşa satılan yoğurdun 45 kuruşa ve 7 kuruşa satılan yumurtanın 5,5 kuruşa, 200 kuruşa satılan peynirin 150 kuruşa kadar düştüğü ve sebze fiyatlarının da yarı yarıya indiği görüldü.
Çanakkale Belediyesi de mevsimin çok uygun ve sütün bol olmasına rağmen yüksek fiyatta satıldığını tespit ederek bunların azami fiyatlarını belirledi. Belediye 1 Mayıs 1944 tarihinden itibaren bir kilo koyun sütü 35 kuruş, bir kilo inek sütü 25 kuruş, bir kilo keçi sütü 20 kuruş, koyun sütünden üretilen bir kilo yoğurt 45 kuruş, inek sütünden üretilen bir kilo yoğurt 35 kuruş ve keçi sütünden üretilen bir kilo yoğurt da 30 kuruşa satılacaktı. Muhallebi ve emsali olan tatlıların tabağı 20 ve kaynamış sütün bardağı 12,5 kuruşa satılacaktı. Bunlara uymayanları halkın Milli Korunma kontrolleri ve zabıta memurlarını haberdar etmeleri isteniyordu.Çanakkale’de birçok gıda maddesinin fiyatlarının ucuzlaması üzerine aşçılar da yeniden yemek fiyatlarını belirlemişlerdi. Lokanta menülerindeki fiyatlar birinci, ikinci ve üçüncü sınıf olarak belirlenmişti. Çanakkale’deki lokantadaki yemek fiyatlarına bakalım:
Yemek Cinsi (porsiyonu) |
1.sınıf (Kuruş) |
2.sınıf (Kuruş) |
3.sınıf (Kuruş) |
Pirinç Pilavı |
35 |
30 |
25 |
Et yemeği |
40 |
35 |
30 |
Lüks balıklar |
45 |
35 |
30 |
Alelade balıklar |
30 |
25 |
25 |
Etli sebze yemekleri |
35 |
30 |
25 |
Zeytinyağlı sebze |
30 |
25 |
20 |
Çorba |
20 |
17,5 |
15 |
Komposto |
30 |
25 |
25 |
Yeşil salata |
15 |
15 |
15 |
Bu listeye baktığımızda komposto fiyatı bir yemek fiyatına denk olduğu görülür. Bunun sebebi şekerin karne ile verilmesi ve üretilen şekerin ordunun ihtiyacı için büyük ölçüde kullanımına tahsis edilmesiydi. 2.Dünya Savaşı sırasında şeker kullanarak tatlı ve kurabiye yapmak yasaklanmıştı. Bir asker şekerli gıda alamazsa uyuz oluyordu. Halkın şeker ihtiyacı ise meyve yenilmesi ve meyvelerin kurutularak komposto yapılması ile karşılanıyordu. Ayrıca her ay her aileye belirli miktarda şeker tahsis edilmişti. Çanakkale’de et fiyatlarında da ucuzlama meydana gelmişti. 1944 yılı Mayıs ayında koyun etinin fiyatı 180, kuzu 170, semiz sığır eti 140, çakır sığır eti 130, manda eti 110, keçi 120 ve oğlak etinin kilosu da 110 kuruşa satılıyordu.