1930 Yılında Biga’da Yaşanan Deprem...

1930’lu yıllarda Çanakkale ilçelerinden en fazla nüfusa sahip olan yer Biga idi. Biga’da Osmanlı’nın yıkılmasından sonra bir ortaokul bulunmuyordu. İlkokulu bitiren çocuklardan ailelerinin maddi durumu iyi olanlar çocuklarını Çanakkale’deki ortaokula gönderiyorlardı. Bu imkâna sahip olmayan ailelerin çocukları ise eğitim hayatına devam edemiyordu. Biga’da ortaokul sorununa çözüm getirmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı’na müracaatlar yapılmış ve bir ortaokul açılmasına karar verilmişti. Bu bağlamda Biga’nın en yeni ve büyük okulu olan Dumlupınar İlkokulu’nun ortaokul olarak kullanılması için tahsis yapılmış ve derslere 1933-1934 eğitim-öğretim yılında başlanmasına karar verilmişti.

Biga’da ortaokul 1933-1934 eğitim-öğretim yılında dört öğretmenle 49 erkek ve 27 kız olmak üzere toplam 76 öğrenci ile başladı. 1934-1935 eğitim-öğretim yılında altı erkek ve bir kadın öğretmenle 1.sınıfta 48 erkek 16 kız ve 2.sınıfta da 35 erkek ve 20 kız öğrenci ile devam etti. Depremin meydana geldiği 1935-1936 eğitim-öğretim yılında 1.sınıfta toplam 69, 2.sınıfta 57 ve 3.sınıfta da 45 öğrenci eğitim görüyordu. Biga Ortaokulu bu yılsonunda ilk mezunlarını verdi. Cumhuriyet döneminde Biga Ortaokulu’ndan 26 erkek ve 16 kız olmak üzere toplam 42 öğrenci mezun oldu.

1935 yılı Kasım ayında meydana gelen deprem, Biga’da hasara neden oldu. Hasar yapan depremden sonra depremler hafif hafif devam etti. Biga’daki deprem çok gürültülü oldu. Bir mağazanın demirden yapılmış kepenkleri birden bire kapandı ve çıkardığı gürültü herkesi korkuttu. Biga kasabası adeta bir salıncak gibi sallandı. Herkes heyecan içerisinde sokağa koştu. Halk sokağa kendini attığı sırada Biga’da bir anda birçok evin bacası yıkıldı. Bu durum halkı daha da korkuttu. Kaymakamlık okullardaki dersleri hemen tatil etti. İki katlı güzel bir bina olan Dumlupınar İlkokulu’nun bütün sıvaları döküldü ve okulun bazı duvarları çatladı. Kurşunlu Camisi’nin de gövdesinde meydana gelen çatlaklar camiyi kullanılamayacak duruma getirdi. Yarıklar o kadar büyüktü ki bir karış uzunluğundaydı. Biga’da hükümet konağı ile Tekel İdaresi binasında da hafif çatlarlar meydana geldi. Biga’da yer sarsıntıları Cuma günün de şiddetli olarak bir kez daha hissedildi. Fakat bu defa fazla bir zarar yaratmadı. Biga halkı sükûnetini korumayı bildi.

Dumlupınar İlkokulu’nda ihtiyat elden bırakılmadı. Yeni sarsıntıların da sürmesi dikkate alınarak okula öğrencilerin gelmesine izin verilmedi. Dersler okulun bahçesinde yapılmaya başlandı. Özellikle Dumlupınar İlkokulu’nun üst katında hasar daha dikkat çekiciydi. O nedenle okulun üst katı yıkılmadıktan sonra tehlikenin ortadan kalkmayacağı düşünülüyordu. Birkaç gün sonra Dumlupınar İlkokulu’nun tamiri ne başlandı. Tamir için bir iskele kuruldu. İskeleye bağlı malzeme indirip çıkarmak için kullanılan makara ipini boş bulan öğrenciler birbirlerini yukarı çıkarıp indirerek kendilerince oyun oynamaya başladılar. Bu sırada makara ipi koptu ve kaza meydana geldi. Meydana gelen kazada Dördüncü sınıf öğrencisi 12 yaşındaki Hasan Mahmut, yaklaşık yedi metre yükseklikten yere düşerek bayıldı. Hasan Mahmut’un dişleri ile sağ elinin bileği kırıldı. Çocukları okulda deprem değil, tamir yapılırken ihmal yaralamıştı. Olaylardan ders almasını bilelim.