İşte 4 Yıl Önce Ziyarete Açılan Tarihi Türk Mezarlığının Hali!

(ÖZEL HABER) - Çanakkale merkeze bağlı Kumkale beldesinde 4 yıl önce yapılan çalışma ile yeniden düzenlenerek güzel bir görünüme kavuşturulup ziyarete açılan “Tarihi Türk Mezarlığı”nın günümüzdeki içler acısı hali vatandaşların tepkisine sebep oluyor.

Çanakkale Savaşı sırasında Türk askerlerinin siper kazarak çetin muharebelere katıldığı tarihi Türk mezarlığı zamanın Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Türk Dünyası Değerlerini Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır  tarafından hazırlanan proje ile yeniden düzenlenerek 2012 yılında güzel bir görünüme kavuşturulmuştu.

YENİDEN DÜZENLENEN TARİHİ TÜRK MEZARLIĞI 2012 YILINDA TÖRENLE ZİYARETE AÇILMIŞTI

Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) tarafından kabul edilen proje kısa sürede tamamlanmış ve Tarihi Türk Mezarlığı 22 Mart 2012 tarihinde törenle ziyarete açılmıştı. Törende bir konuşma yapan zamanın Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Türk Dünyası Değerlerini Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır  şunları söylemişti: “Yıllardır kaderine terk edilen Kumkale'deki tarihi Türk mezarlığının yeniden düzenlenmesi konusunda hazırlanan projenin Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) tarafından kabul edilmesinden sonra çalışmalara başladık. İlk etapta mezarlıkla ilgili bilimsel altyapı ve arşiv çalışmaları yapıldı ve bu çalışmalar ışığında mimari projeler hazırlandı. Projeler Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Müdürlüğüne sunuldu ve onay alındı. Çalışmalar öncesinde içine girilmesine ve gezilmesine imkan olmayan mezarlıkta 27 bin metrekarelik bir alanda ot ve çalılık temizliği yapıldı. Böylece mezarlık alanı çalışılabilir bir duruma getirilip yüzey araştırmalarına başlandı. Mezarlıkta mevcut durumdaki giriş kapısı oldukça eskimiş ve iş göremez bir haldeydi. Proje ile mezarlık kapısı dövme demirden imal edilerek yenilendi ve yerine yerleştirildi. Mezarlığın giriş kapısının yol boyunca sağlı sollu uzanan ve tel örgü bulunan cephesine 220 metrelik taş duvar yapıldı. Bu duvarla hem mezarlığa giriş ve çıkışlar kontrol altına alındı, hem de mezarlığın dışarıdan görünümü düzgün hale getirildi. Mezarlık kapısının üzerine bir isimlik yapıldı ve isimlik yerine yerleştirildi.”

“ÇANAKKALLE SAVAŞI SIRASINDA MEZARLIKTA DA ÇATIŞMALAR OLDU”

Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, yine tarihi mezarlığın ziyarete açıldığı törende yaptığı konuşmada sözlerine şöyle devam etmişti: “25 Nisan 1915'te Fransızlar Kumkale'ye asker çıkarırken mezarlık çevresinde yoğun çarpışmalar yaşanmıştı. Türk askerleri İtilaf donanmasının yoğun bombardımanından korunmak için mezarlık için siper ve mevziler açmışlar ve burada iki gece geçirmişler. Proje ile Türk askerinin hayatta kalmak için sığındığı ve göğüs göğse çarpışmaların yaşadığı tevzi siperleri ile gözetleme ve muharebe mevzileri belirgin hale getirildi. Bu bölgedeki mezar taşlarının bir kısmında halen o yıllardan kalma mermilerin bıraktığı izler bulunuyor. Çalışmalar sonucunda belirgin hale getirilen tevzi siper ve mevzilerin zeminine ince mıcır serildi. Yaptığımız çalışmalar sonunda da Çanakkale Savaşı sırasında bu bölgede hayatını kaybeden askerlerimizin isimlerini mezarlık içindeki bu yere tabela olarak astık”

YOK OLMAYA YÜZ TUTAN 472 MEZAR TAŞINI GÜN YÜZÜNE ÇIKARILMIŞTI

Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, 4 yıl önce yapılan düzenleme çalışmaları kapsamında yapılan çalışmalarda mezarlık alanı üzerindeki mezar taşlarının tespitine yönelik yüzey araştırması sırasında proje başlangıcında öngörülen 276 adet taş tespit edilemediğini de belirttiği konuşmasında sözlerine şöyle devam etmişti. “Arazide dik veya yatık bir şekilde seçilebilen taş sayısı 75 adetti. Yerinden çıkarak toprak üzerinde bulunan taşlarla birlikte gözle görülebilen taş sayısı 200 adetti. Öncelikle arazi üzerinde gözle görülebilen taşlar dik konuma getirilerek yerlerine yerleştirildi ve bu taşların temizlikleriyle tamirlere ihtiyaç duyulanlarının tamirleri yapıldı. Yapılan yüzey araştırmaları sırasında bir kısmı toprak üzerinde, büyük bir kısmı ise toprak altında bulunan 100 adet taş dik konuma getirilerek yerlerine yerleştirildi ve temizlikleri ile tamirlere ihtiyacı olan taşların tamirleri yapıldı. Siper ve mevzilerin belirginleştirilmesi çalışmaları sırasında tamamen toprak altında bulunan 100 adet mezar taşı ve mezarlara ait mermer bölümler çıkarıldıkları yerin en yakına dikilerek yerlerine yerleştirildi. Bu taşlarında temizlikleri yapılarak tamire ihtiyaçları olan taşların da tamirleri yapıldı. Arazi üzerinde yapılan yüzey araştırmaları ve arazi taramaları sırasında kırık olarak mezarlığın değişik yerlerindeki 38 adet baş taşı parçası ile 35 adet ayak taşı parçası toplandı ve bir araya getirildi. Mezarlıkta mezar taşları ile ilgili yapılan çalışmalar sonucunda 400 adet taş dik konumda, 72 adet de kırık parça olmak üzere 472 adet taş gün yüzüne çıkarıldı. Yapılan düzenleme kapsamında her mezar taşı tek tek numaralandırılıp üzerlerindeki yazıların Türkçeye çevrildi. Mezarlık üzerindeki taşlar ziyaretçilerin mezarlığı kolayca gezebilmeleri ve ilgilendikleri mezar taşını bulabilmelerini kolaylaştırmak için her taşın sahip olduğu katalog numarası demir bir çubukla mezar taşına yanına yerleştirildi. Mezarlıktaki taşların tamamı konusunda uzman olan akademisyen çalışma ekibinin yaptığı envanter ve katalog çalışmasıyla kayıt altına alındı. Oldukça geniş bilgiler içeren kataloglar, bu konuda Türkiye'de yapılacak diğer çalışmalara da ışık tutacak mahiyette. Katalogları yapılan mezar taşları değişik yönleri ile yine akademisyen ekip tarafından bilimsel değerlendirilmeye tabi tutuldu. Mezar taşları katalogları ile yapılan bilimsel değerlendirmeler bir araya getirilerek 350 sayfalık bir kitapta toplandı ve bu kitap konuyla ilgilenen akademisyen ve meraklıların hizmetine sunuldu.”

ARADAN 4 YIL GEÇTİ MEZAR TAŞLARI OTLARIN ARASINDA KAYBOLDU

Öte yandan yeniden düzenlenerek ziyarete açılan Kumkale Tarihi Türk Mezarlığı”nın aradan geçen 4 yıllık süre içinde yeniden kaderine terk edilip içler acısı hale gelmesi herkesi şok etti. Tarihi mezarlığın giriş kapısından itibaren içinin tamamen otlarla kaplı olduğunu belirten vatandaşlar 4 yıl önce ziyarete açılan tarihi mezarlığın bakımsızlık sebebiyle tanınmaz hale geldiğini belirterek, “4 yıl önce düzenleme çalışmaları ile güzel bir görünüme kavuşturulan bu tarihi mezarlık maalesef unutuldu. Mezarlığa kapıdan içeri dahi girilemiyor. Tarihi mezarlığın günümüzde bu hale gelmesi düşündürücü. Yetkililerin bu konuya sahip çıkmalarını ve burada gerekli çalışmayı yaparak bu mezarlığı en kısa sürede eski haline getirmelerini istiyoruz. Ayrıca sadece bir kez burada bakım yapmak yeterli değil. Belirli aralıklarla burada görevlendirilecek bir kişi tarihi mezarlığın bakımı ile ilgilenirse bu sorun da ortadan kalkar” dediler.

(ÖZEL HABER/FOTOĞRAF: Ayhan ÖNCÜ/ÇANAKKALE)

(Haber Kaynak ve Link Gösterilmeden İzinsiz Alınıp Yayınlanamaz)