Alexandria Troas’ta Ekonomik Çöküşün İzlerine Rastlandı

Çanakkale’nin Ezine ilçesinde bulunan Alexandria Troas Antik Kenti’nde yapılan kazılarda, kentin son dönemde ekonomik anlamda çöküşünü kanıtlayan izlere rastlandı.

Çanakkale’nin Ezine ilçesinde Çanakkale Boğazı’nın çıkışında yer alan ve Roma kolonisi olduktan sonra bir liman kentine dönüşen Alexandria Troas Antik Kenti’nin Milattan Sonra (M.S.) 1. ve 4. yüzyıllarda büyüyen güçlü bir ekonomiye sahip olduğunu belirten yetkililer; yaptıkları kazı çalışmalarında 4. yüzyıl sonrası şehrin ekonomisinin giderek zayıfladığını  ve küçülmeye başlayan kentin 9. yüzyıl sonunda büyük ölçüde terk edildiğini belirlediklerini söylediler.

Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Erhan Öztepe tarafından yürütülen 2020 yılı kazı çalışmaları bu yıl Korona Virüs salgını sebebiyle sınırlı sayıda bilim insanı ile gerçekleştiriliyor.

2020 yılı kazı çalışmalarında bu yılda geçtiğimiz yıl yaptıkları aşağı agorada çalışmaların sürdürüldüğünü belirten Prof. Dr. Erhan Öztepe, “Yaptığımız çalışmalarda burasının büyük ihtimalle M.S. 12. ve 13. yüzyıla kadar geriye giden son Alexandria Troaslılar dediğimiz insanların yaşadığı yer olduğunu düşünüyoruz. Bu süreç artık ekonominin çok dibe vurduğu, insan nüfusunun azaldığı, belki hastalıklarla veya başka şeylerle uğraştıkları bir dönem. Ekonomik güçleri olmadığı için antik kentten geriye kalan mimari elemanları, moloz taşları, kesme blok taşları, farklı mimari elemanları yer yer çamur harçla da bağlayarak basit mekanlar yapmışlar ve bunların içinde yaşamaya çalışmışlar. Bunların bazılarının tabanlarının çok sıkıştırılmış toprak zemin olduğunu görüyoruz. Bazılarında bulabildikleri kaplama plakaları kullanmışlar. Ekonomik anlamda sıkıntılılar. Yaptığımız kazı çalışmalarında gün ışığına çıkarılan çanak çömleğe baktığımızda bunların basit kullanım kapları olduğunu tespit ettik. Söz konusu eşyaların Bizans döneminin son evreleri olarak nitelendirilebilecek döneme ait olduğunu söyleyebiliriz. Bununla paralel sadece bu bölgede değil, hemen forumun güney kısmında 2017-2018'deki kazılarla ortaya çıkarılan mezarlarımız var. Bu mezarlarda antropolog arkadaşların yaptığı yaş tayinleri ve çalışmalarda bize bunların geç Bizans dönemine ait olabileceği, iskeletlerden elde edilen bilgiler doğrultusunda da büyük çoğunlukla ekonomik anlamda sıkıntıda olmaları nedeniyle hububat ağırlıklı beslenmelerinden kaynaklanan birtakım hastalıklardan yaşamlarını yitirdiklerini ortaya koydu. Ayrıca antik kentte toprak yığınları şeklinde görülen alanları temizlenmesine de bir yandan devam ediyoruz. Son yaptığımız çalışmada enteresan biçimde milattan sonra 4. yüzyıla ait seramik parçalarının bir taban oluşturacak şekilde zemine serildiği, üzerinin toprakla sıkıştırıldığı ve bunun yanı sıra 4. yüzyıla ait yani geç Roma, erken Hristiyanlık dönemi ya da erken Bizans dönemine tarihlendirilen imparatorlara ait sikkelerin de bulunduğunu tespit ettik. Yaptığmıız kazı çalışmalarında elde ettiğimiz bilgilerden Alexandria Troas’taki parlak dönemin etkisinin 4. yüzyılda iyice zayıfladığını görebiliyoruz. O meşhur devasa sütunlar artık limandan ihraç edilemez hale geliyor. Din değişiyor çünkü. Taşlar artık tapınaklar için gerekli olan bir mimari eleman değil, bir kısmı taş ocaklarında kalıyor. Kentin en önemli ekonomik kaynağı, bunlar olmayınca kent ekonomik olarak daralıyor. 2018'de burada bulduğumuz tarım aletlerinin de tam bu sürece eşlik eden bir döneme ait olduğunu tespit ettik. Son Alexandria Troaslılar biraz fakirlik içinde, biraz kalitesiz derme çatma mimarilerin oluşturduğu mekanlarda, belki kısıtlı tarım ürünlerini tüketerek yaşamalarını sürdürmeye çalışmış. Büyük olasılıkla 13. yüzyıldan sonra da kent 1-2 yüzyıl kadar tekrar Piri Reis ile keşfedilinceye kadar kendi kaderine terk edilmiş. Kazı çalışmalarında elde ettiğimiz bilgiler bu sebeple çok önemli” dedi.

(HABER : Ayhan ÖNCÜ/ÇANAKKALE)

(Haber Kaynak ve Link Gösterilmeden İzinsiz Alınıp Yayınlanamaz)