97 Yıllık Tarihi Toplar Toprak Altından Çıkarıldı

97 yıl önce Çanakkale’de gerçekleşen çetin savaşta kullanılan ve Çanakkale’nin de geçilmezliğinde önemli bir rol oynayan tarihi toplar yaklaşık 100 yıldır gömülü oldukları toprak altından gün yüzüne çıkarılmaya başlandı. Yapılan kazılarda 3 metre derinlikten çıkarılan 2 tarihi topun savaş sonrası patlatılarak tahrip edildiği gözlenirken, çimento fabrikalarının olmadığı Osmanlı döneminde topların bulunduğu zeminin çimento dökülerek kuvvetlendirilmesi herkesi şaşkını çevirdi. Çanakkale merkeze bağlı Kumkale beldesinden başlanan tarihi topların gün yüzüne çıkarılması çalışmaları bütün hızıyla sürüyor. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Türk Dünyası Değerlerini Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, bölgede toprağa gömülü halde bulunan Çanakkale Savaşı’nda kullanılan 9 tarihi topun gün yüzüne çıkarılması ile ilgili çalışmalarda önemli mesafeler kaydettiklerini belirtti. Sayılır, yaptıkları kazı çalışmalarında 97 yıl öncesine ait tarihi Alman toplarına ulaştıklarını ve gün yüzüne çıkarmaya başladıklarını belirterek, “Kumkale beldesinde Bağyerleri mevkiinde tamamen toprağa gömülü halde bulunan Çanakkale Savaşı’nın tanığı 97 yıllık tarihi topları tek tek çıkarıyoruz. 5 kişilik ekip ile başlattığımız çalışmalarda şuana kadar 2 topu gün yüzene çıkarmayı başardık. Geri kalan 7 topu da çıkarmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
“Osmanlı döneminde topların zemininde çimento kullanılması bizi şaşırttı”
Kazı çalışmaları sırasında ilginç sonuçlara ulaştıklarını da belirten Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, “97 yıllık tarihi topları gün yüzüne çıkarırken zeminde yer alan betonu görünce oldukça şaşırdık. Çünkü Osmanlı döneminde çimento fabrikaları yoktu. Bu sebeple de o dönemlerde hiç çimento kullanılmadığı söyleniyordu. Ancak burada yaptığımız çalışmada Çanakkale Savaşı sırasında kullanılan bu tarihi topların zemininde olukça kuvvetli bir beton döküldüğünü belirledik. Bu da bize o dönemde bu topları buraya kuran Almanların kendi ülkelerinden bu çimentoyu getirip burada kullandıkları izlenimini veriyor. Bu ayrıntı gerçekten bizi şaşırttı. Osmanlı döneminde çimento kullanılmadığı sözleri de böylece gerçekliğini yitiriyor” dedi.
Tarihi topları satmak için dinamitle parçalamışlar
Kazı çalışmaları sonrası ortaya çıkan 97 yıl öncesine ait tarihi topların büyük kısmının dinamitle patlatılarak zarar verildiğini de belirlediklerini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, “Savaş sonrası bu topların bir kısmı zarar görmüş. Ancak bundan sonra en can alıcı nokta ise 1950’li yıllarda devletin yaptığı bir ihale ile savaş sonrası ortayla çıkan topları çelik fabrikalarını satması olmuş. Zamanında bu bölgede 200’e yakın tarihi top varmış. 1950’li yıllarda bu topların çoğu çelik farikalarına satılmış. Şimdi ise kala kala 9-10 tane tahrip edilmiş tarihi top kalmış. Bizler de onları toprak altından çıkarıp kurtarmaya çalışıyoruz” dedi.