Kim Demiş Kadından Balıkçı Olmaz Diye?

Erkek mesleği olarak bilinir balıkçılık.Teknesi ile balığa açılan balıkçılar deniz ile şaka yapılmayacağı iyi bilirler. Yaz kış tekneleri ile denize açılır ekmek parası için çaba sarf ederler. Nadirde olsa erkekler dışında kadınların da balıkçılık mesleğini yaptıkları görülür. İşte Çanakkale’de de 40 yıldan buyana teknesi ile balığa çıkarak ağ atıp balık tutarak ekmek parasını kazanan bir balıkçı kadın var. Adı Aysel Taşkın. 67 yaşında. Tanıyanlar onu “Balıkçı Aysel” olarak biliyor. 40 yıl önce eşi ile birlikte başlamış bu balıkçılık mesleğine. Eşi 2001 yılında vefat edince para kazanacak başka işi olmadığı için devam etmiş bu mesleği sürdürmeye. 40 yıllık balıkçılık macerasında çok çileler çekmiş. Kadın olarak denizde balıkçılık yapmanın zor olduğunu söylüyor Balıkçı Aysel. Denizde balık tutarken en büyük sıkıntının ıslanmak olduğunu belirtiyor Aysel Taşkın.“Kış aylarında balığa çıktığımda ıslanmak beni çok etkiliyor. Balık tuttuktan sonra Islak ıslak tekne içinde yatmak zorunda kalıyorsun. Tekne deniz ortasında arıza yapsa sürükleniyorsun. Mecburen kürekle yoluna devam etmek zorundasın. Bir kadın olarak kürek çekmek de gerçekten zor. Erkek gibi kürek çekmek tabii ki zor oluyor” diyor. Balık tuttuğu ağları da kendisi tamir ediyor Balıkçı Aysel. En büyük arzusu ise emekli olabilmek. Yaklaşık 6 aylık bir emeklilik parasının yatması gerektiğini, ekonomik zorluklar sebebiyle de bunu yatıramadığı için emekli olmadığını belirten Aysel Taşkın, “Keşke emekli olabilsem de biraz rahat edebilsem. Bu konuda bana yardımcı olunabilirse çok mutlu olacağım. 40 yıldır çektiğim bu çileli hayatımda emekli olarak ekonomik olarak biraz rahatlamak istiyorum. Yetkilerden ve yardımseverlerden bu konuda destek bekliyorum” diyor.
Bu hafta sizlere erkekler gibi kadınların da balıkçılık yapabileceğini gösteren “Balıkçı Aysel”i, yani Çanakkaleli Aysel Taşkın’ı tanıtmak istedik. İşte o özel röportaj:

(ÖZEL RÖPORTAJ): AYHAN ÖNCÜ / ÇANAKKALE

* Bize kendinizi tanıtırmısınız?
- İsmim Aysel Taşkın. 67 yaşındayım. Çanakkale merkez doğumluyum.
* Kaç yıldan buyana balıkçılık yapıyorsunuz?
- Kolay söyleniyor ama, tam 40 yıl oldu bu mesleğe başlayalı.
* Balıkçılığa başlamanız nasıl oldu? Birisinin isteği ile mi bu işe başladınız?
- Eşim Zekeriya Taşkın balıkçıydı. Geçimimizi teknesi ile denize açılıp balık tutarak yapıyordu. Yanında çalıştıracak adam bulamayınca mecburen ben yanında ona yardım etmeye başladım. Ardından da bu mesleğin bütün inceliklerini öğrendim. Yıllardır da bu mesleği sürdürüyorum.
* Uzun yıllar eşinizle birlikte de balığa çıkmışsınız. Eşiniz vefat ettikten sonra sanırım artık bütün yük sizin üstünüze kaldı. Balıkçılık genelde erkeklerin yapabildiği bir meslek olarak bilinir. Kadın olarak bu işi yaparken zorlanmıyor musunuz?
- Eşim 2001 yılında  vefat edince bütün yük benim üzerime kaldı. Ben de bildiğim bu mesleğe devam etmek zorunda kaldım. Çocuklarımın rızkını sağlamak ve evime ekmek getirmek için tekne ile tek başıma balığa çıktım. Balıkçılık genelde erkeklerin yaptığı bir iş gibi görülüyor. Ancak ekmek parası için kadınlar da bu işi yapabiliyor. Buna mecburdum. Çünkü para kazanmak zorundaydım. Eşim vefat ettikten sonra borçlarımız da vardı. Onları ödemek zorundaydım. Tek başıma da olsa büyük zorluklara rağmen bu işe devam ettim. Oğlum biraz büyüdükten sonra onu da yanımda yetiştirip zaman zaman bana yardım etmesini sağladım. Bugüne kadar da Allah’a şükür denizden balık tutarak evimizin rızkını çıkarmaya çalışıyoruz.
* Denizde kadın balıkçı olmak nasıl bir duygu? Kadın olmanız sebebiyle tekne ile balığa çıktığınızda ne gibi zorluklar çekiyorsunuz?
- Kadın olarak denizde balıkçılık yapmak gerçekten çok zor. Denizde zaman zaman büyük zorluklar yaşadığım oluyor. En büyük sıkıntı ıslanmak. Örneğin kış aylarında balığa çıktığımda ıslanmak beni çok etkiliyor. Islak ıslak balık tuttuktan sonra tekne içinde yatmak zorunda kalıyorsun. Tekne deniz ortasında arıza yapsa sürükleniyorsun. Mecburen kürekle yoluna devam etmek zorundasın. Bir kadın olarak kürek çekmek de gerçekten zor. Erkek gibi kürek çekmek tabii ki zor oluyor. Kadının gücü başka, erkeğin gücü başka. Ama mecburen kürek çekerek kıyıya ulaşmaya çalışıyorum.
* Sizi tekne üzerinde ağ atarken ve kürek çekerken görenler şaşırıyorlar mı? Bu kişiler size neler söylüyorlar?
- Tabii ki zaman zaman bir kadın olarak benim balıkçılık yaptığını görenler şaşırıyorlar. Ancak benim bu azimli çalışmamı görenler yine de beni tebrik ediyorlar.
* Teknede size yardım eden birisi oluyor mu?
- Çok yalnız gittim balığa. Onu bir bana, birde Allah’a sormak lazım. Ne sıkıntılar çekiliyor tek başına o teknede.Yalnız başına deniz ortasında teknede heran her şey olabiliyor. Çok dikkatli olmak gerekiyor.
* Yaklaşık 40 yıldır tekne ile balığa çıktığınız söylüyorsunuz. Bu uzun yıllarda mutlaka bazı ilginç anılarınız olmuştur. Bunlardan birkaç örnek verebilir misiniz?
- Bir akşam vefat eden eşim ile birlikte balığa gitmiştik. Soğandere civarında balıktan dönerken limana yanaşıp aşağı indiğimizde sıcaklığın sıfırın altında 7 derece olduğunu gördük. Bunu hiç anlamamış ve hissetmemiştik. Eve geldikten sonra 3 gün kendimize gelemedik. Bunu hiç unutmam. Bunun dışında denizin ortasında pervanemiz düştü. Tekne denizin ortasında kaldı. O sırada bizi gören bir başka tekne bizi kurtardı. Birgün de Karacaören bölgesinden teknemiz ile geliyorduk. Akşam üstü lodos bir patladı. Ne yapacağımızı şaşırdık. Rüzgardan korunmak için bir geminin arkasına sığınarak kıyıya ulaşmaya çalıştık. Zar zor kıyıya ulaştık. Deniz ile şaka olmaz. Denize açılırken çok dikkatli olmak lazım. Bu 40 yıllık süre içinde denizde çok tehlikeler atlattım. Dikkatli ve tedbirli olmam sayesinde bu zamana kadar ulaştım.
* Sizce bu meslek erkekler dışında kadınlarında yapabileceği bir meslek mi?
- Bu iş içten gelen bir durum. Eğer kişinin içinde bu mesleği yapma arzusu varsa o yapılır. İçinde o arzu yoksa bu yapılmaz. Kadın için bu meslek çok zor. Her kadın da bu mesleği yapamaz. Ama ne yapacaksın ekmek davası. Ben bir işte çalışsaydım bu zamana kadar iki kere emekli olurdum. Bak şimdi halen emekli olmayı bekliyorum.
*Neden emekli olamıyorsunuz? Emekli olmak için ne kadar süreniz var?
 - Bir süre önce bu konuda ne zaman emekli olacağım ile ilgili SGK’dan bilgi istedim. Bir miktar borçlanma yaptığım taktirde, (sanırım 6 ay gibiydi) emekli olabileceğim söylendi. Maddi imkanım elvermediği için bunu yapamadığımdan maalesef emekli olamadım. Keşke emekli olabilsem de biraz rahat edebilsem. Bu konuda bana yardımcı olunabilirse çok mutlu olacağım. 40 yıldır çektiğim bu çileli hayatımda emekli olarak ekonomik olarak biraz rahatlamak istiyorum. Yetkilerden ve yardımseverlerden bu konuda destek bekliyorum
* Komşularınız tekne ile balığa çıkıp balık tutmanız ile ilgili neler söylüyorlar? Başlangıçta sanırım onlar şaşırmışlardır. Ancak daha sonra alışmışlardır gibi geliyor bana..
- Komşularım ve yakınlarım balıkçılığa başladığımda beni küçük gördüler. Fakirlikten dolayı bu işi yaptığımı söylediler. Ama ben ekmek parası için bütün bu söylenenleri duymazdan gelip çalışmaya devam ettim. Evimin işini de yaptım, tekne ile balığa da çıktım. Sonunda ekmek paramı kazanıp çocuklarıma baktım.
* Sürekli balık yakaladığınız için bıkmışsınızdır artık. Sanırım evde pek balık pişmiyordur sizin.
- Balık sevilmez mi? Evde her zaman balık pişiririm. Balık tutuyorum diye balığı sevmemem söz konusu değil. Yakaladığım balıklardan mutlaka evde pişiririm. Bıkkınlık olmaz bizde.. Ailece biz balığı çok seviyoruz.
* Birde teknenin bakımı konusu var. Ekmek kazandığınız teknenizin bakımı zor olmalı. Teknenin bakımını nasıl yapıyorsunuz?
- Yıllar önce teknenin bakımını vefat eden eşim ile birlikte yapardık. Eşimin vefatından sonra uzun süre boyasını, macununu yine ben yaptım. Son 2 yıldır da oğlum teknenin bakımını yapıyor.
* Gerek limanda olsun gerekse tekneniniz bağlı olduğu yerdeki balıkçıların size karşı davranışları nasıl? Size yardımcı oluyorlar mı?
- Çok kavga yaptık biz balıkçılarla. Ben kadınım diye bana çok engel oldular. Kadınım diye beni küçük gördüler. “Nasılsa bize karşı koyamaz” diye hep benim teknemin önüne ağlarını attılar.
* Sanırım balıkçılar ve sizi tanıyanlar size bir lakap takmışlar. Bundan da bahseder misiniz?
- Evet bana genelde  “Balıkçı Aysel” diyorlar.
* Yıllardır balıkçılıkla uğraşıyorsunuz. Çocukluğunuzda size “Hangi mesleği yapmak isterdiniz?”diye sorduklarında ne cevap veriyordunuz? Gerçekten istediğiniz meslek neydi?
- Küçüklüğümde hiç onları düşünmedim. Ben 8-9 yaşında öksüz kaldım. O yıllarda neyi düşüneyim ki? Acılar içinde büyürken mesleği nasıl düşüneyim? Alın yazısı bu. Bizimde alnımızda bu yazı varmış balıkçı olduk. Buna da şükür.
* Çanakkale’de tek başına teknesi ile balığa çıkan başka biri var mı, biliyor musunuz?
- Sanırım Çanakkale’de benden başka teknesi ile tek başına balığa çıkan yok.
* Balık tuttuğunuz metrelerce uzunluktaki ağların tamirini de siz yapıyorsunuz. Bundan da bahseder misiniz?
- Evet bu balık ağlarını da ben tamir ediyorum. Bakımı için ağ tamirini pahalı yapıyorlar. Ben de evimde yaz aylarında ağların tamirini tek  başıma yapıyorum.
* Ağ tamiri çok emek isteyen bir iş. Ne kadar sürede ağları tamir ediyorsunuz?
- Ağ tamiri senin ne şekilde çalıştığına bağlı. Eğer çok iyi çalışırsan bir haftada biter. İyi çalışmazsan 1- 2 ayda biter. Ağlar çok pahalı. Bu sebeple mecburen tamir edip kullanıyorum.
* Kadın balıkçı olarak Çanakkale’de büyük bir azimle çalışıyorsunuz. Gerek kadın dernekleri olsun, gerekse diğer kurumlardan işiniz ile ilgili yani balıkçılık konusu ile ilgili size bu zamana kadar yardım eden oldu mu? Bu konuda birçok projeler hazırlanıyor. Özellikle Güney Marmara Kalkınma Ajansı’nın (GMKA) projeleri olabiliyor. Böyle bir proje hazırlansa bu proje içinde yer almak ister misiniz?
- Bu zamana kadar bir yardım almadım. Keşke böyle bir çalışma olsa da beni de bunun içine koysalar ve yardımcı olsalar. Tek başıma kadın olarak ekmek parasını kazanmak için bir şeyler yapmaya çalışıyorum. Eğer bu konuda bana destek olacaklar varsa buna çok memnun olurum.
* Sizin gibi balıkçılık yapan veya yapmak isteyen kadınlara neler söylemek isteriniz. Onlara mesajlarınızı alabilir miyim?
- Bu iş heves işi. Eğer kişinin içinde bu işi yapmak varsa kadınlar da bunu yapabilir. Bu meslek erkek mesleği gibi görünmesin. Kadınların da bu mesleği yapabildiğini ben herkese gösterdim. Ben kadınlar için bir örneğim.

(BU RÖPORTAJ AYNALI PAZAR GAZETESİ'NİN 07/ TEMMUZ /2013 PAZAR GÜNKÜ SAYISINDA YAYIMLANMIŞTIR)